Οι καταναλωτές χρειάζεται να εκπαιδευτούν για να εξασφαλίσουν οικονομική ευημερία

Η άρτια οικονομική εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο μιας λειτουργικής κοινωνίας. Μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε από την πανδημία Covid-19, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι καταναλωτές λαμβάνουν πλέον μέτρα για να βελτιώσουν την οικονομική τους παιδεία και την ανθεκτικότητά τους. Ωστόσο, πολλοί εξακολουθούν να χρειάζονται καλύτερη εκπαίδευση στα χρηματοοικονομικά.

Το European Consumer Payment Report της Intrum για το 2021 διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, ένας στους έξι Ευρωπαίους (16 τοις εκατό) δεν έχει τον έλεγχο του χρέους του ενώ στη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδόν το ένα τέταρτο (24 τοις εκατό) δεν γνωρίζει πόσο οφείλουν.

Το ανησυχητικό είναι ότι είναι πιο πιθανό οι νεότερες γενιές να έχουν χάσει τον έλεγχο των χρεών τους. Πολλοί νέοι καταναλωτές διατηρούν ελάχιστο έλεγχο στην προσωπική οικονομική τους διαχείριση και πιθανόν να βρεθούν σε δύσκολη οικονομική κατάσταση σε πρώιμο στάδιο της ζωής τους.

Η πανδημία έχει παρακινήσει τους καταναλωτές να βελτιώσουν τον οικονομικό τους αλφαβητισμό

Ωστόσο, η πανδημία φαίνεται ότι λειτούργησε ως έναυσμα ώστε οι πολίτες να βελτιώσουν τον οικονομικό τους αλφαβητισμό. Έξι στους 10 (59 τοις εκατό) δηλώνουν ότι περιμένουν άλλη μια παγκόσμια πανδημία στη διάρκεια της ζωής τους και γι’ αυτό θέλουν να διασφαλίσουν ότι είναι σε ισχυρότερη οικονομική θέση πριν εμφανιστεί.

Ως αποτέλεσμα, οι καταναλωτές προσπαθούν να βελτιώσουν την οικονομική τους ευημερία. Οι καταναλωτές επιδιώκουν να εκπαιδεύσουν τον εαυτό τους και να οικοδομήσουν σταθερότητα για τις οικογένειές τους. Τέσσερις στους 10 θέτουν στόχους για την καλύτερη διαχείριση των λογαριασμών και αποταμιεύουν χρήματα για «ώρα ανάγκης» σε περίπτωση ύφεσης.

Οι νεότεροι καταναλωτές είναι πιο πιθανό από τους μεγαλύτερους να αντιμετωπίσουν την κρίση ως την κατάλληλη στιγμή για να βελτιώσουν τα οικονομικά τους και να οικοδομήσουν ένα πιο σταθερό μέλλον για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Τέσσερις στους 10 (40 τοις εκατό) καταναλωτές Gen Z και το 37 τοις εκατό των Millennials διατηρούν αυτή την αίσθηση σε σύγκριση με το 27 τοις εκατό συνολικά. Το συναίσθημα είναι επίσης πιο κοινό μεταξύ εκείνων που έπρεπε να βασιστούν στην κρατική υποστήριξη κατά τη διάρκεια της πανδημίας (49 τοις εκατό).

Αντιμετώπιση οικονομικών θεμάτων

Η στάση απέναντι στα χρήματα καθορίζεται συχνά από τους γονείς. Σύμφωνα με την έρευνά μας, οι γονείς αναγνωρίζουν τη σημασία της έναρξης οικονομικής εκπαίδευσης από μικρή ηλικία και προσπαθούν να ενσταλάξουν θετικές συμπεριφορές στην επόμενη γενιά. Για παράδειγμα, το 57 τοις εκατό όσων έχουν παιδιά κάτω των 18 ετών δηλώνουν ότι αφιερώνουν περισσότερο χρόνο βοηθώντας τα παιδιά τους να κατανοήσουν τις αρχές της οικονομικής διαχείρισης συγκριτικά με πριν από την κρίση.

Αν και αυτές είναι σημαντικές εξελίξεις, οι συμβουλές μπορούν να είναι καλές όσο η καλή είναι η οικονομική εκπαίδευση του ίδιου του γονέα. Αν και είναι καλοπροαίρετοι, ορισμένοι γονείς μπορεί να αγνοούν ζητήματα οικονομικής διαχείρισης. Για παράδειγμα, έξι στους δέκα μας είπαν ότι είναι πιο πιθανό να παροτρύνουν τα παιδιά τους να μην αναλάβουν κανένα χρέος μετά την πανδημία. Στην πραγματικότητα, με σωστή διαχείριση, το χρέος υποστηρίζει την επιχειρηματικότητα, την ιδιοκτησία κατοικίας και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της οικονομίας.

Το χρέος αφορά την ανισότητα

Για πολλούς ανθρώπους, οι ανησυχίες για το χρέος θα συνεχίσουν να αυξάνονται το 2022. Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό καταναλωτών δανείζονται χρήματα ή ξεπερνούν το όριο της πιστωτικής τους κάρτας όταν πληρώνουν λογαριασμούς, ποσοστό μεγαλύτερο από το ένα τέταρτο (26 τοις εκατό) το έχουν κάνει τους τελευταίους έξι μήνες, ποσοστό που αυξάνεται σε περίπου 40 τοις εκατό στους καταναλωτές κάτω των 37 ετών.

Αυτοί οι καταναλωτές ήταν πιο πιθανό να προέρχονται από νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και ένας στους τέσσερις είναι πιο πιθανό να μην καταβάλλει μια πληρωμή χρέους τώρα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλη χρονική στιγμή που μπορεί να θυμηθεί.

Αυτά τα στοιχεία καταδεικνύουν την αυξανόμενη πίεση που έχει ασκηθεί στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Οι επιπτώσεις του Covid-19 έχουν επιδεινώσει τις υπάρχουσες ανισότητες.

Στην Intrum, πιστεύουμε ότι η ισχυρή εκπαίδευση στα χρηματοοικονομικά και υποστήριξη μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά στην οικονομία και τη γενική ευημερία.

Στην Ελλάδα

Αξιοσημείωτη είναι η σημαντική στροφή των καταναλωτών σε πρωτοβουλίες για καλύτερη διαχείριση των προσωπικών οικονομικών και αποταμίευση για το μέλλον με τον οικονομικό αλφαβητισμό να καταγράφεται ως ανερχόμενη νέα τάση.

• 1 στους 4 ερωτηθέντες (25%) δηλώνει ότι αντιμετωπίζει την πανδημία ως την τέλεια ευκαιρία για να βελτιώσει τα οικονομικά του.
• Περίπου 6 στους 10 άνδρες και γυναίκες δηλώνουν ότι καταφέρνουν να αποταμιεύσουν κάθε μήνα. Σύμφωνα με την Eurostat, τα συνολικά ποσοστά αποταμιεύσεων στην Ελλάδα αυξήθηκαν την περίοδο 2020-2021.
• Το 65% εκτιμά ότι η κρίση Covid-19 δεν θα είναι η μόνη κρίση που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει στη ζωή του και επιθυμεί να διασφαλίσει ότι θα είναι σε ισχυρότερη οικονομική θέση στο μέλλον.
• Περίπου 78% των καταναλωτών δηλώνουν ότι έχουν λάβει αρκετή ή εξαιρετική εκπαίδευση για χρηματοοικονομικά ζητήματα. Παρόλα αυτά, το 27% δεν αντιλαμβάνεται πως τα αρνητικά επιτόκια μπορούν να επηρεάσουν την οικονομική του ευημερία.
• Η Ελλάδα έλαβε τη δεύτερη υψηλότερη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών όσον αφορά το τεστ μαθηματικών στο πλαίσιο της έρευνας που ζητούσε από τους ερωτώμενους να υπολογίσουν πόσο ένα τραπεζικό επιτόκιο επηρεάζει τις αποταμιεύσεις τους στην πάροδο του χρόνου.